Kerteriz
Kerteriz
Gemi dışında bulunan bir maddenin yönünü belirtmek için geminin pusularında ölçülen açısına kerteriz denir. Hakiki kerteriz ve nısbi kerteriz olarak iki çeşittir.
Hakiki kerteriz:
Bir maddenin coğrafik kuzey yönünden alınan kerterizine denir. 000o dan sağa doğru 360o ye kadar ölçülür. Haritaya çizilen bütün kerterizler hakikidir. Nısbi olarak çizilen kerterizleri haritaya çizmek için hakikiye çevirmek gerekir.
Nısbi kerteriz:
Geminin rotası hesaba katılmadan, pruvasından sancak yada iskeleye doğru ölçülen açıya nisbi kerteriz denir. Söylenirken de sancak mı iskele mi olduğu belirtilir.
Kerteriz Koyma:
2 Noktadan Kerteriz Koyma
Hem yarışlarda start işleminde, hem hedef belirlemede, hem de demirledikten sonra demir taramasını çabuk anlayabilmek için kerteriz koyma işleminin düzgün yapılabilmesi çok önemlidir.
Kerteriz koymak; belli bir noktayı bulabilmek için, ikişer noktanın birleşmesiyle oluşan iki doğruyu, bulunduğunuz nokta üzerinde kesiştirmek olarak tanımlanabilir. Bulunduğunuz noktaya kerterizi yerleştirince, bu noktadan ayrıldığınızda bile tekrar aynı noktaya geri dönüşünüzü mümkün kılarsınız.
İki maddeden alınan iki kerterizle mevki tayini: Bu yöntem aynı anda görülebilen iki kerteriz nesnesi olduğu zaman uygulanabilir. Kerteriz pusulası ile aldığımız kerteriz açıları pusula gülü yardımıyla haritaya çizilir ve bu iki kerteriz çizgisinin kesiştiği yer bizim harita üzerindeki kesin mevkiimizdir. Burada dikkat edilmesi gereken kerteriz aldığımız cisimlerin bizden uzaklığıdır. Eğer kerteriz aldığımız cisimler bize yakınsa yapılacak birkaç derecelik hata çok önemli değildir fakat bu cisimler bizden uzak ise açılar çok büyük bir dikkatle ölçülmelidir. Yapılacak 1˚lik hata 60 millik bir mesafede rotamızdan 1mil açıklık verir. 
Tek Noktadan Kerteriz Koyma
Bir kerteriz ve derinlik tayini ile: Alınan tek kerteriz bize üzerinde bulunduğumuz hattı verir. Bu hattın neresinde olduğumuzu haritadaki derinliklerden yararlanarak bulabiliriz. Bu yöntem derinliğin değişmediği geniş alanlarda bize ancak fikir verebilir
Kerteriz koyarken, seçeceğiniz noktaların mutlaka sabit olmasına dikkat etmelisiniz. Kıyıdaki bir camii, özel bir bina veya ağaç, bir fener veya bir kara parçası olabilir. Başka bir tekneyi, bulutları veya bir ormandaki ağacı referans noktası olarak almak yanlış sonuçlara sebep olabilir.
Kerteriz koymak için ilk önce kerteriz almanız gerekir. Bunu harita üzerinde öğrenebilirsiniz (Silva 1-2-3 Sistemi) ya da denizde gitmek istediğiniz noktaya giderek yapabilirsiniz. Diyelim ki, ileride bir koya gitmek istiyorsunuz. Aranızda belirgin bir coğrafi engel yok ama sisin içine girdiğinizde sis koyu görmenize engel olacak ve siz sisin içinde yol bulmakla uğraşıp vakit kaybetmek istemiyorsunuz. Yapmanız gereken koyun kerterizini almak. Kerteriz almak için pusulayı, gidilen yön oku koyu gösterecek şekilde elinizde tutmanız gerekir. Daha kolay ve hassas ölçüm yapmak için pusulayı göz seviyenizde tutabilirsiniz ama pusula tabanının yere tam paralel olması gerektiğini unutmayın. Döner bileziği çevirerek manyetik kuzey ibresi ile kuzeyi gösteren "N" işaretini ve kırmızı oku çakıştırın. Çakışma noktasında kapsül içindeki çizgiler ile ibre paralel olacaktır. Böylece manyetik kuzey ile hedef arasındaki açıyı, kerteriz açısını bulursunuz.
Sis içinde ilerlerken sıklıkla pusulayı kullanarak ilerleme yönünüzün doğru olduğunu kontrol edin. Kerteriz açısını okumanız şart değildir ama kapsülün kazara dönmesi durumunda yanlış yöne döneceğiniz kesin olduğundan kerteriz açısını not etmelisiniz..
Kerterizi takip etmek:
Alınmış kerterizi izlemek teorik olarak basittir ama hepimiz biliriz ki denizde uzakta belirgin görünen noktalar, biz ilerledikçe görünmez olurlar ve yön şaşırabiliriz. Ara sıra pusulalarımızdan yapacağımız yön kontrolü çok sağlıklı olmaz. Hiç hata yapmamak için pusulayı hep elimizde tutmamız gerekir. Onun yerine ilerlememiz gereken hayali bir çizgi üzerinde belirgin noktalar saptayıp devam etmek daha kolaydır. Mesela, belirgin bir fener tam olarak ilerleme hattımızdaysa, ilk önce fenere gideriz. Bunu yaparken feneri görerek bir adanın çevresinden dolaşabiliriz, biraz sağa ya da sola kayarak köprü geçebiliriz. fener bizim birinci kerteriz noktamızdı ve yanına geldiğimizde pusulamızdaki kerteriz açısı yine varmak istediğimiz noktayı göstermektedir. Orayı göremesek de daha başka ara kerteriz noktaları belirleyerek hedefimize adım adım ulaşabiliriz.
Geriden kestirme:
Zaman zaman ara kerteriz noktalarınızı kaybedebilirsiniz. Geriden kestirme tekniği ile fazla zaman kaybetmeden doğru yönde ilerlemeye devam edersiniz. Bunun için daha önce aldığınız birinci kerteriz noktanızı mutlaka tekrar doğrulamanız gerekmektedir.
Geriye dönün ve pusulanızı da kendiniz ile beraber döndürün. 180 derece döndüğünüzde pusulanın Güney (beyaz) ibresi kapsülün içindeki kuzey okuyla çakışmalıdır. Bu halde gidilen yön okunun önceki kerteriz noktasını gösteriyor olması gerekir. Eğer göstermiyorsa gösterinceye kadar sağa ya da sola hareket edin. Bu işlemi rotanızdan saptığınızı düşündüğünüz her durumda mutlaka yaparak düzeltme vermeniz gereklidir.
Dönüş kerterizi:
Diyelim ki koya vardınız ve aynı yolu izleyerek dönmek istiyorsunuz. Koyun ya da fenerin kerterizini almadınız hatta artık onları göremiyorsunuz. Geri dönmeniz hala çok kolay. Yola çıktığınız nokta ile kerterizini aldığınız varış hedefi arasında daima 180 derece açı farkı vardır. Uygulayabileceğiniz iki ayrı teknikle dönüş rotanızı bulabilirsiniz.
Birinci yöntemde kerteriz açınızı matematik olarak 180 derece ayarlarsınız. Eğer kerteriz açınız 180 den küçük ise 180 derece ekleyin; 180 dereceden büyükse 180 çıkartın. Dönen bileziği ayarlayın ve gidilen yön oku sizi başlangıç noktanıza geri götürecektir.
İkinci yöntemde de mevcut kerteriz açısını değiştirmeden aynen geri kestirme yönteminde olduğu gibi manyetik ibrenin güney ucunun kapsül içindeki kırmızı yön okuyla çakıştırdığınızda pusulanız yine 180 derece dönerek size gideceğiniz yönü gösterir
