• 1 litre atık yağ 1 milyon litre içme suyunu kirletir.
• Atık yağlarınızı lavaboya, çöpe, suya ve toprağa dökmeyin!
• Kullanılmış kızartma yağları, elektrik üretiminde veya biodizel üretiminde kullanılarak geri kazanılabilir.
• Ülkemizde her yıl yaklaşık 1.5 milyon ton bitkisel yağ gıda amaçlı olarak tüketilmektedir.
• Lokanta, fastfood, yemekhane, hazır yemek fabrikası, otel, motel, hastane, turistik tesis tatil köyleri, gıda endüstrisi, askeri tesis gibi ticari işletmelerde ve evlerde bitkisel yağların kullanımı sonucu yaklaşık 300 bin ton kızartmalık atık yağ oluşmaktadır…

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?

• Kulanılmış kızartmalık yağların ekotoksik özellik gösterir ve denizlere, göllere ve akarsulara döküldüğünde su yüzeyini kaplayarak havadan suya oksijen transferini önleyerek balıkların ve diğer canlıların ölümüne neden olmaktadır.
• Lavaboya dökülen kullanılmış kızartmalık yağlar evsel atık su kirliliğinin %25 ‘ini oluşturur.
• Kullanılmış kızartmalık yağların lavaboya dökülmesi ile, dren sistemine yapışarak kanalizasyon borusu içindeki atıkların boru cidarına tutunmasına, zamanla borunun daralmasına ve kanalizasyon sisteminin kullanılmaz hale gelmesine sebep olur.
• Tıkanan borular evlerde ve caddelerde kanalizasyon taşkınlarına neden olarak çevre ve insan sağlığını tehdit eder.
• Lavaboya dökülen atık yağlar, kanalizasyon sisteminin ve atık su arıtma tesislerinin bakım, onarım ve işletim maliyetini arttırır, böcek ve koku problemlerine neden olur.
• Kızartma işlemi sırasında oluşan fiziksel ve kimyasal reaksiyonlar ile yağda çok sayıda bozunma ürünü oluşur ve bu maddeler çevre ve insan sağlığına zarar vermektedir.
• Polar madde oranı %25’i aşmış bitkisel yağların atık olarak değerlendirilmekte ve gıda zincirinden çekilmesi gerekmektedir. Aksi halde kanserojen etki göstermektedir.
• Kullanılmış kızartmalık yağların canlılar üzerindeki zararlı etkileri sebebiyle yem ve sabun sanayinde kullanılması yasaktır.
• Kullanılmış kızartmalık yağlar önemli bir içme suyu kaynağı olan yer altı sularının kirlenmesine sebep olur.

KULLANILMIŞ KIZARTMALIK YAĞLARIN GERİ KAZANIMI İÇİN NELER YAPMALIYIZ?

• Kullanılmış kızartmalık atık yağları lavaboya, çöpe, suya ve toprağa dökmeyin, ayrı biriktirin.
• Kullanılmış kızartmalık yağların biriktirilmesi için mümkünse toplama bidonları bu mümkün değilse kendi ambalajında biriktirin.
• Size hizmet veren belediye ile kullanılmış kızartmalık yağlarınızın toplanması konusunda iletişime geçin.

BİTKİSEL ATIK YAĞLARIN TOPLANMASI

Bitkisel atık yağlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yayınladığı “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”ne göre toplanmalı ve bertaraf edilmelidir. Yönetmeliğe göre, atık bitkisel yağlar sadece bakanlık tarafından atık bitkisel yağ toplama, geçici depolama ve geri kazanım lisansına sahip lisanslı kurumlarca toplanabilmektedir.

Belediyeler, 2008 yılından itibaren kullanılmış kızartmalık yağların hanelerden toplanması için gerekli sistemi kurmak ve halkı bu konuda bilgilendirerek atık yağ toplama faaliyetlerini 2008 yılı itibariyle başlatmakla yükümlüdürler.

Kullanılmış kızartmalık yağ üreten lokanta, yemek fabrikaları, otel, motel, yemekhaneler, turistik tesisler ve tatil köyleri ile diğer benzeri tesisler, bu yağların toplanması için lisanslı geri kazanım tesisleriyle veya toplayıcılarla yıllık sözleşme yapmakla yükümlüdürler. Bu yağların ücretsiz olarak geri kazanımcıya veya toplayıcılara teslim edilmesi esastır.

Atık yağların toplanması, geçici depolanması, geri kazanımı veya bertarafı uzman kişilerce yapılır. Bu hususlarda, ilgili tesislerde konu hakkında uzmanlaşmış teknisyen ve mühendis bulundurulur.

DÜNYADA BİYODİZEL ÜRETİMİ VE KULLANIMI  

AB ülkelerinde bugün 40 tesiste yılda 1.350.000 ton biyodizel üretilmektedir. Bu ülkeler başlıca Almanya, İtalya, Avusturya Fransa ve İsveç’tir. Almanya ve Avusturya’da 1800 adet biyodizel satan akaryakıt istasyonu var.

2002 yılı verilerine göre Almanya’da 800.000 ton, Fransa’da 120.000 ton, İtalya’da 125.000 ton biyodizel üretilmiştir. AB ülkelerinde 2002 yılı verilerine göre toplam 1.100.000 metrik ton biyodizel üretilmiştir.

Almanya, Danimarka, Norveç, Belçika, İtalya, İspanya, İsveç, Çekoslovakya ve Macaristan biyodizel için %100, Avusturya ise %95 vergi indirimi uygulamaktadır.

 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermesini önlemek için başlattığı çalışmalara hız verdi. Kamu spotları ile duyarlılığı artırıcı faaliyetler içinde olan Bakanlık, ALO 181 Çağrı Merkezinde kurdurduğu birimle de vatandaşların bu konuyla ilgili sorularını 24 saat yanıtlıyor. 2013 yılından bu yana faaliyette olan ALO 181’e vatandaşlar, bitkisel atık yağları toplama merkezleri ile ilgili çok sayıda sorular yöneltti. Çağrı Merkezi atık yönetimi konusunda en çok ev hanımları tarafından aranırken ev hanımlarının en çok sorduğu soru bitkisel atık yağların geri dönüşümü hakkında oldu. 2013 yılından bu yana yapılan aramaların % 60’ı bilgi amaçlı iken % 30’u şikayet, % 10’unu da ihbarlar oluşturdu. Atık yağlar konusunda merkezin en fazla arandığı iller: İstanbul, İzmir, Bursa, Ankara, Samsun, Adana, Kocaeli, Antalya, Konya. Konuyu değerlendiren Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce: ‘’Toplumsal olarak büyük bir geri dönüşüm hareketini gerçekleştiriyoruz. Çevreye yapılan yatırımın aslında insanımıza ve gelecek nesillerimize yapılan bir yatırım olduğunun bilincindeyiz.’’ dedi. Bitkisel atık yağların geri dönüşümü ile ilgili ALO 181’e yöneltilen sorularda vatandaşlara verilen bazı bilgiler şu şekilde:

- Bitkisel atık yağları nereye verebilirim?

Yağı kesinlikle lavaboya dökmüyoruz. Lavabo ve kanalizasyon borularının tıkanmasına neden olur, atıksular eriştikleri deniz ve nehirlerde suyun hava almasını engelleyecek yağ filmi ile suyun yüzeyinin kaplanmasına neden olur. Bu balıkların ölmesine neden olur. Ayrıca su ortamındaki balıkların avlandıktan sonra yenirken tadını bozar. Atıksu arıtma tesisinde yağın giderilmesi biraz daha güçtür. Dolayısıyla, atık yağlarımızı katiyetle lavabodan dökmüyoruz. Bunu toplayan kuruluşlara veriyoruz. Toplayan firmalar bu yağlardan biyodizel (organik yağların baz ile karıştırılarak dizel yakıta çevirilmesi sonucu elde edilen yakıt) elde ediyorlar. Bu yolla petrol kaynaklarımızın kısmen korunmasını sağlıyoruz ve atmosferik ısınması da engellemiş oluyoruz. Atık yağ toplayan firmalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendiriliyor. 
İzinli bitkisel atık yağ toplayıcılarının listesini http://www.csb.gov.tr/gm/cygm/ Lisanslı geri kazanım tesislerin listesini http://www.csb.gov.tr/gm/ced/ bağlantısından indirebilirsiniz. Size en yakın olan kuruluşla temasa geçip, atık yağlarınızı buralara vermek için organizasyona dahil olabilirsiniz.