• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası

Teknede Kullanılan Malzemeler

TEKNEDE KULLANILAN MALZEMELER

Kalibre zincir için kuvvetlendirilmiş kilit. Bu tip zincirlerin bakla boşluğu çok az olduğu için standart kilit, karabina veya kanca kullanılamaz

Teknecilikte kullanılan belli başlı malzemeler kilit, radansa, karabina, fırdöndü, kanca,sustalı kilit ve keryedir.

Kilitlerin numaralandırılmaları pimlerinin metrik çapına göre yapılır. Bu şekilde 10 mm çapı olan pime sahip kilide onluk kilit denir.

Kilitler şekillerine göre, U kilit veya standart kilit, omega kilit ve düz kilit olarak üretilirler.  Malzemelerine göre ise piyasada galvaniz, paslanmaz ve pirinç olanları mevcuttur. 
Kalıcı tonozlarda, kullanılan zincir hangi malzemeyse, kilidi ve fırdöndüyü de aynısından seçmek adettendir. Piyasada çeker yükleri çok daha fazla, taşıyıcı-çekici ünitelerde bağlantı ara elemanı amacıyla üretilmiş, tonaj tabir edilen kilitler de mevcuttur. Ancak galvaniz kaplamaları çok daha ince olduğu için deniz suyuna dayanıklı değildirler, bu amaçla demirlemede kullanılmazlar. 

Kalibre standart zincirlerin bakla aralıkları çok dar olduğu için, zincir ortasına kullanılacak pim genişliğine uygun kilit yeteri kadar mıkavim olmadığı için bu tarz bir işlemde özellikli kilitler kullanılır. 


Farklı kilitler ve pimleri. Üst sıra: Normal delikli-kaybolmaz, demir kilidi ve alyen başlı kilitler. Alt sıra: Soldan  sağa U kilit, Omega kilit ve Düz kilit.

Kaybolmaz pim ile kast edilen, yivinden söküldükten sonra kilit piminin yerinden yani kilitten çıkmamasıdır. Bu sayede pimi gevşetirken suya düşmesi engellenmiş olur.

Tonaj kilitler. Normal üretim kilitlere göre çok daha fazla çeker kuvveti olan bu tip kilitler farklı renkli ve normalden çok daha kalın pimleri ile hemen fark edilirler. Ancak elektro galvaniz, sıcak daldırma galvanize göre daha ince bir koruma tabakası olduğundan demirleme ve tonoz sistemlerinde  tavsiye edilmez.

Demir kilidinin pimi de keza, kilitten ayrılmaz. Diğer yivli pimlerden farklı olarak kendiliğinden sallantıyla gevşemez. Bu açıdan mandar kilidi olarak da kullanılabilir, elle kolaylıkla açılır.
Alyen başlı kafaları olan kilitler özellikle demir kilidi olarak tercih edilirler. Pimin kafasının etrafla çapariz yapmaması planlanmıştır.

Fırdöndü

Demir ve düzeneğine fırdöndü eklenmesi önemli bir tartışmadır. Birçok tekne sahibi buna gerek duymazken, bazıları için ise vazgeçilmezdir. Sadece bir gece demirlemek için kullanılan demirlerde fırdöndüye çok da fazla ihtiyaç olmayacağı aşikar olmakla beraber, uzun süre alargada kalındığında veya kalıcı tonozlarda fırdöndüler büyük yarar sağlarlar. 

Demir dipten kurtulduktan sonra hızla sarmak veya demirin dipte bir yere takılması gamlanmaya yol açarak, fırdöndüye ihtiyaç duyulmasına sebep olur. Zincirin gam yapması, halatınkinden de karışık ve zor bir durumdur. Baklalar üst üste binerek çözümü zor sorunlara yol açar, zincirin makaradan ve kavaletadan akışı engellenir ve sıkışır, baklalara binen yük sebebiyle zincirin kırılması dahi sözkonusu olabilir. 
Aynı malzemeden, aynı kalınlığa sahip fırdöndü ve kilitler, zincirin bir baklasına göre çok daha az dayanıklıdır.

Bu yüzden kalibre olarak bir veya birkaç boy büyük fırdöndü ve kilit kullanılması adettendirKeza galvaniz zincirlerde, bağlantı elemanlarının paslanmaz malzemeden yapılıyor olmasının da altında aynı mantık yatar.

Fırdöndüler. Sırasıyla halka-halka; halka-kilit, kilit-kilit

Ancak paslanmaz, galvaniz malzemeyi çok hızlı aşındırır. Bu tür bağlantı elemanları kullanılıyor ise her sene kontrol edilip gerekirse zincirin birkaç baklasını keserek kısaltmak gerekebilir. 
Yapılan araştırmalar ve incelemelerde, kopan demir halatlarının çoğunun fırdöndü kırılması ya da kopması sonucu ortaya çıktığı tespit edilmiştir. 
Buna yol açan başlıca etmenin, fırdöndüye binen yanlamasına kuvvetlerdir. Buna engel olmak için fırdöndünün her iki ucunun bağlı olduğu yerde serbestçe dönmesini sağlamak için araya kilit eklenmesi gerekebilir. 

Karabinalar ve kancalar

Karabinalar genelde dağcılık ve teknik tırmanış gibi doğa sporlarında bolca kullanılan pratik aparatlardır. Ancak çeker yüklerinin az olması sebebiyle, demirleme ve kalıcı bağlamalarda yaygın kullanılmaz. İçe açılan, dışa açılan, vidalı gibi değişik tipleri mevcuttur. Geçici olarak botu bağlarken, sıkça tercih edilirler.

Çeşitli karabinalar ve kancalar. Kancalar paslanmazdan olabileceği gibi, dövme çelikten üretilenleri de vardır. Taşıma ve kaldırma işlerinde kullanılanları genelde bu tiptir.

 

Sustalı veya Yaylı Kilit (Snap Shackle)

Kalıcı bağlanmalarda veya büyük yüklerde benzer amaca hizmet eden kancalar daha sıklıkla kullanılır, karabinalara kıyasla çeker yükleri oldukça fazladır. Kendinden fırdöndü ya da kuş gözü delikli olabilirler.

Sustalı veya Yaylı Kilit (Snap Shackle)

Üzerinde yük varken açılabilen tek malzemedir. Yelken manevralarında balon kullanımında vazgeçilmezdir. Yaylı bir pime takılan halka kopilyası sayesinde, açılır. 
Sırf bu özelliği sebebiyle direğe çıkarken, traka hiçbir zaman sustalı kilit kullanılmaz. Keza yelken mandarlarında da kullanılmamalıdır
.  Kolay açılması için kopilyaya bir ince eklenebilir. 

Radansa

Yapılan testler ve bilimsel araştırmalar, statik güç uygulandığında kendi kalınlığının 4 katından daha dar bir yarıçapta (radius) dönen halatın mukavemetinin önemli ölçüde azaldığı yönündedir. Pratikte bunu engellemek için kullanılan malzeme radansadır.  Su damlası şeklinde olan radansaların metal olanları genelde paslanmaz, galvaniz ve bazen pirinçten yapılırlar, ağır işler ve yükler söz konusu olduğunda plastik olanları kullanılmamalıdır.


Çeşitli Radansalar. Soldan sağa açık tip, bariyerli, kapalı ve plastik radansalar.

Kapalı olanlar daha mukavim olmakla beraber, sabit montajı mümkün değildir. Bağlanacağı yere bir kilit veya ajutajla bağlanır.
Yerinden çıkmaması için kasanın bol bırakılmaması gerekir. Kollara ve bedene 
façuna yaparak, buna engel olmak mümkündür.
Radansaya façuna, halatın üzerinde yük varken yapılır

Çelik halatlarda klemens kullanımı.

Liftin

Bir tarafı düz bir tarafı ters diş olan bir vida eksen üzerinde hareket eden bir göbekten oluşur. Açık veya kapalı olabilir. Göbeğin çevrilmesi ile sistem kısalır veya uzar. Bu sayede vardavela tellerini veya ıstralya ile çarmıkları gevşetmek-germekte kullanılır.
İster çarmıkta ister vardavelada bağlantı elemanları pim ve kopilyadan oluşmalıdır. Yelkenli bir teknede sallantı ile vidaların gevşeyeceği, ve bağlantının yerinden çıkacağını unutmamak gerekir. Bu sebebe bağlı olarak düz veya omega kilitler ile civatalar bu bağlantılarda kullanılmaz. 

Klemens veya Kerye

Klemensler U şeklinde bir çift vida üzerine oturan tabla ile teli ya da kabloyu sıkıştırmak üzere diyazn edilmiş ürünlerdir. Oluşturulan kasada tek olarak kullanılmaz. Klemenslerin açık vida taraflarının beden tarafında olmasına dikkat edilmelidir.

Klemens ile çelik halat kasası oluşturulurken dikkat edilmesi gereken hususlar:

  1. Çelik halatın klemensten sıyrılması istenmiyorsa  montajı resme göre yapılır.
  2. Çelik halat kasası ne kadar küçülecek ise o kadar yumuşak halat tercih edilmelidir.

Tel kopilyalar. Uçlarının gerektiğinden fazla açılmamasına dikkat etmek gerekir.

Pimler ve Kopilyalar

Bir yelkenli tekne çok fazla harekete maruz kaldığı için ve titreşim sebebiyle vidalı unsurların açılması söz konusu olabileceği için özellikle arması ve donanımında standart bağlama elemanlarında ürünler genelde pimler ve kopilyalardır

Kopilyalar halka veya tel kopilya olarak kullanılır. Tel kopilyalar direk bağlantılarında liftin ve diğer bağlama elemanlarında sıklıkla kullanılır. Dikkat edilmesi gereken husus kopilyanın ağızlarının gerektiğinden (15-20’den fazla) açılmamasıdır. 
Deforme olmuş kopilyayı, acil bir durumda yerinden sökmek oldukça zor ve zahmetli bir iş haline gelebilir. 

Halka kopilyaların ise paslanmazdan olmalarına dikkat etmek gerekir. Piyasada bu şekilde satılan halka kopilyaların bir kısmı paslanmaz değildir, kısa sürede paslanır. Deforme olur, kırılır ve etrafı lekeler.

 

Yarış Kuralları